E n t r e t i e n s

E n t r e t i e n s

Avec Philippe Franchini

Avec Philippe Franchini

P.F. : Vấn đề có khác biệt giữa ba nước : Việt Nam và Lào thì vẫn duy trì trong lúc Cămbốt đã từ bỏ chủ nghĩa xã hội, chúng ta không thể nào khái quát hóa được. Từ ngữ Đông Dương rất tiện để chỉ bán bảo Đông Dương nhưng các nước Đông Dương chỉ có liên hệ về địa chính trị, vì thế khi nói đến ba nước đó tôi gọi đó là ba nước Đông Á. Tương lai chung của ba nước Cămbốt, Lào và Việt Nam không còn gì nữa ngoài sự ra nhập vô kinh tế thị trường.



P.F. : Vai trò của Trung Quốc rất quan trọng. Chúng ta phải nhớ là Trung Hoa có nhiều thực thể khác nhau : thứ nhất là Trung Hoa lục địa với tư cách là một cường quốc nên gây một áp lực rất mạnh, sau đó còn có các Hoa kiều ở nước ngoài rồi kế đến là Đài Loan. Các thực thể Trung Hoa khác nhau về hành động cũng như khác nhau về cách hành động. Dù sao đi nữa thì các thực thể này có ảnh hưởng rất mạnh về mặt kinh tế hay về mặt chính trị.



P.F. : Theo tôi thì vai trò của các nước Tây Âu không còn như xưa. Khối Châu Âu thì can thiệp một cách phân tán. Các nỗ lực của nước Pháp không được các nước khác ủng hộ. Dù sao đi nữa thì ảnh hưởng của khối Châu Âu không mạnh, và người ta có thể nhận thấy điều đó qua đầu tư : mười nước đứng đầu về đầu tư là các nước ở Đông Nam Á.



P.F. : Hẳn là như thế. Vấn đề nhân quyền chỉ là chủ đề để thỏa mãn dư luận phương Tây : vì đông thời người ta phản đối về vi phạm nhân quyền, sự bắt giam của những nhà ly khai, những người đối lập và nhưng điều cực đoan mà dân chúng đã phải hứng chịu, thì một mặt khác điều quan trọng là vấn đề đầu tư. Không có sự mặc cả nào khác. Người ta chỉ cần là ba nước ở Đông Nam Á được ổn định để người ta được đầu tư. Bởi thế các chế độ ở vùng này được củng cố. Tôi không biết là các chế độ đó sẽ mất thăng bằng thế nào vì họ nắm chắc dân chúng trong tay. Mà dân chúng thì chẳng còn ai đoái hoài tới chính trị nữa sau nhiều năm chiến tranh.



P.F. : Đó là một mâu thuẫn. Bởi thế cần phải phân biệt nhà nước và quyền lực. Nhà nước là sự tổ chức về dân sự của một quốc gia, nhà nước hiểu theo cách đó đã được thay thế bởi vai trò của Đảng, là lực lượng duy nhất đã dành chính quyền. Vì lẽ đó mà nhà nước bị suy thoái và suy thoái bởi sự xuống dốc của ý thức hệ. Người ta cũng nên chú ý là ý thức hệ ở Châu Á là một phương tiện về mặt chiến lược để dành và cướp chính quyền hơn là một triết học. Còn một yếu tố khác nữa là ở Việt Nam vai trò của khổng giáo rất quan trọng và người cộng sản đã xây dựng tôn ti trt tự cộng sản trên cái tôn ti trật tự của khổng giáo. Cũng vì thế mà quần chúng bih phi chính trị hoá. Chính trị ở đây là tranh luận về cách điều hành xã hội. Hay nói một cách khác là dân chủ.



P.F. : Nói chung thì người ta cũng phải rút ra một bài học từ lịch sử, và bài học đó có thể đến từ phía Tây Âu. Phía Tây Âu có rất nhiều trách nhiệm đối với các cuộc tranh chấp đã kéo quá dài đối với dân chúng, và kìm hãm dân chúng không cho họ có ý chí. Người ta bỏ cuộc trước các tiểu chính thể đầu sỏ. Không biết là hi vọng đó có được khẳng định hay không, nhưng bản thân tôi thì hi vọng là như vậy. Người ta không thể giải quyết lịch sử bằng cách chặt vụn thành mảnh, vì lịch sử là một đường soắn ốc năng động, và trong đường soắn ốc năng động đó có thế hệ mới, thế hệ trẻ không biết đến chiến tranh, vì thế có thể mang lại những điều mới lạ.

---

Notes :

---

Sommaire de la rubrique